شهرستان آشتیان یکی از شهرستان‌های استان مرکزی است. شهرستان آشتیان به مرکزیت شهر آشتیان و دارای یک بخش مرکزی و سه دهستان به نام‌های گرکان، سیاوشان و مزرعه نو است.

تقسیمات کشوری

• بخش مرکزی شهرستان آشتیان
  • دهستان گرکان
  • دهستان سیاوشان
  • دهستان مزرعه نو

شهر: آشتیان

• • دهستان چشمه خان وردی

جغرافیا

این شهرستان از شمال به تفرش و قم، از جنوب و جنوب شرق به شهرستان‌های دلیجان و اراک از غرب به شهرستان فراهان محدود گشته‌است.

شهرستان آشتیان در مرکز استان مرکزی و شمال شهرستان اراک قرار دارد و با مرکز استان ۸۰ کیلومتر فاصله دارد. شهرستان آشتیان با جمعیتی بالغ بر ۱۶٬۳۵۷ نفر و مساحتی در حدود ۱۲۳۹ کیلومترمربع کوچکترین شهرستان استان مرکزی است.

تاریخچه

شهرستان آشتیان از شهرهای بسیار کهن ایران از متعلقات عراق عجم بوده و در ایران باستان جزء ماد سفلی یا ماد بزرگ بوده‌است که آیین زرتشتی داشته‌اند. آثار مادی در این شهرستان فراوان به چشم می‌خورد. اسامی اماکن آن ریشه اوستایی-پهلوی دارند. این اسامی، تعداد زیادی قلاع گبری و وجود آتشکده‌ها در این منطقه مانند (آتشکده فردجان وفراهان) ارتباط واژه آشتیان را با دین زرتشت قوی می‌سازد. این منطقه در زمان خلافت عمر توسط مالک بن عام اشعری فتح و مردم آن به دین اسلام گرویدند. در کتب جغرافیایی پس از اسلام این شهر جزء ولایت کوهستان یا جبال یا عراق عجم آمده‌است. بنا به تفسیر (دهگان) لغت آشتیان معرف معبد و قربانگاه است. کلمه آشتیان مرکب از دو جزء «یشت» به معنی پرستش، قربانی، دعا و سرود مذهبی و «یان» معرف مکان و جایگاه است. آشتیان در مختصرالبلدان و تاریخ قم ابرشتیجان آورده شده‌است و ابن فقیه آن را از متعلقات همدان ذکر نموده و صاحب تاریخ قم آن را از طموجهای قم برشمرده است.

آب و هوا

شهرستان آشتیان به سبب ارتفاع نسبتاً زیاد، دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل است. این شهر از لحاظ توپوگرافی در دامنه ارتفاعات کوه‌های مرکزی استان واقع شده و از جنوب به دشت فراهان و کویر میقان منتهی می‌شود. از ارتفاعات معروف آن می‌توان به کوه رف قاسم کش، کوه کلاهه و میرآب اشاره کرد.

مردم

زبان اهالی این شهرستان فارسی است و عده‌ای از آن‌ها به زبان ترکی تکلم می‌کنند.

اقتصاد

کشاورزی و دامپروری فعالیت غالب ساکنان این شهرستان را تشکیل می‌دهد.

از جمله سوغات شهرستان آشتیان می‌توان صابون، گردو و بادام را نام برد. کارگاه‌های صابون‌سازی یکی از جاذبه‌های مهم اقتصاد سنتی این شهرستان محسوب می‌شوند.