اطلاعات کلی

کشور:ایران

استان;آذربایجان غربی

شهرستان:خوی

بخش:مرکزی

مردم

جمعیت: ۱۷۸٬۷۰۸ نفر  (تا سال 1391)  

زبان‌ گفتاری:ترکی آذربایجانی

مذهب:شیعه

جغرافیای طبیعی

ارتفاع از سطح دریا: ۱٬۱۴۸ متر

آب‌وهوا

میانگین دمای سالانه ۱۰

میانگین بارش سالانه ۲۵۳ میلی‌متر

اطلاعات شهری

پیش‌شماره تلفنی  ۰۴۶۱

خوی از شهرهای استان آذربایجان غربی ایران است. این شهر مرکز شهرستان خوی است.

خوی یکی از کهن‌ترین مراکز تمدن در شمال غرب ایران و کانون بسیاری از حوادث تاریخی بوده است. خوی به‌دلیل واقع شدن در مسیر جاده ابریشم و جاده تجارتی شرق و غرب، مورد بازدید بسیاری از جهانگردان و ایرانشناسان واقع شده‌است. از منابع تاریخی و سفرنامه‌ها از جمله سفرنامه ناصرخسرو مطالب قابل توجهی دربارهٔ خوی بدست می‌آید. زبان رایج در میان مردم خوی ترکی آذربایجانی است.

وجه تسمیه

برخی معتقدند که کلمه خوی فرم باستانی کلمه ((قوی)) Qoy در ترکی قدیم است. که مفهوم ((چوخور))(سرزمین پست) را می دهد.هم ریشه با کلمه ((قویو)) نیز می باشد که در ترکی امروزی به معنی چاه است. . کسروی نیز بیان می کند که این نظریه که نام شهر خوی به معنی قوچ است درست نمی باشد. او اشاره می کند که در کتاب های ارمنی خوی را هیر نامیده‌اند.

آثار تاریخی و مذهبیآثار تاریخی زیادی در منطقه خوی قرار دارد از جمله: مزار شمس تبریزی و برج شمس تبریز، دروازه سنگی،بقعه شیخ نوایی مسجد مطلب خان، پل خاتون، بازار خوی، کارونسراهای خوی اطراف آن، پل قطور، ساختمان شهرداری پیشین، کلیسای سورپ سرکیس، مسجد شاه «سید الشهداء» خوی، مسجد ملاحسن و آرامگاه پوریای ولی. علمدار خوی ، امام زاده سید بهلول ، زیارتگاه میر فتاح و آبشار بدلان را نام برد

ورودی کلیسای سورپ سرکیسشکارگاه‌های تاریخیخوی به خاطر دارا بودن شکارگاه‌های زیاد مورد توجه شاه اسماعیل صفوی بود. شاه اسماعیل به خاطر آب و هوای خوش خوی زیاد به این شهر سفر می‌کرد و نقل است که شاخ قوچ‌هایی که در عمارت برج شمس تبریزی مشاهده می‌شود توسط شاه اسماعیل شکار شده‌اند. شاه اسماعیل با الهام از طبیعت زیبای خوی شعر می‌سرود.

طبیعتخوی در میان کوه‌های بلند واقع شده‌است به همین دلیل آب و هوای آن در تابستان گرم و در زمستان بسیار سرد است. آب و هوای این شهرستان در فصل بهار بسیار دلچسب است. کوه چله‌خانه در مجاورت این شهرستان قرار دارد و نیز کوه اورین که برای مردم این شهر کوهی با ارزش و تاریخی است. منطقه بکر جهنم‌دره یا به قولی دره قیریس که یک دره کاملاً بکر با کوه‌ها و صخره‌هایی است که از وسط شان راه عبوری دارند و ارتفاع آنها گاهی به ارتفاع یک برج ده طبقه می‌رسد که در بالا به همدیگر چسبیده‌اند. در این دره سرسبز جانورانی مانند خرس قهوه‌ای، آهو، و گوزن وجود دارند.

محصولاتسال‌ها پیش به دلیل نوع خاک مزارع خوی پنبه در آن کاشته و بهره برداری می‌شد. و این مزارع سبب به وجود آمدن نساجی در خوی شد. ولی کم کم مزارع پنبه جای خود را به آفتابگردان (گونه باخان) داد.

تخمه آفتابگردان از محصولات اصلی این شهرستان است که در کشور معروف است. همچنین عسل مرغوب این شهرستان از دیگر محصولات غذایی می‌باشد. فرشهای نفیس دستباف از دیگر تولیدات این شهر می‌باشد. یکی از نقشهای ماندگار فرش ایرانی «نقش ماهی» است.

صنایع دستی منطقه

فرش بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، جل بافی، مفرش بافی، زیلوبافی، حصیربافی، سبدبافی، ریسندگی الیاف، سفالگری و دست بافته‌های پشمی می‌باشد.

معادن

معادن خوی عبارتند از: نمک و زغال سنگ و طلا که فقط از معدن نمک آن فعلاً استفاده می‌شود و بصورت تجارتی بعنوان نمک خوی در تمام شهرستان‌های مجاور به فروش می‌رسد.سرشناساناز خاندانهای معروف این شهرستان خاندان دنبلیرا می‌توان نام برد که قرون متوالی درآذربایجان حکومت داشته‌اند.از شخصیتهای معروف این شهرستان می‌توان به آیت‌الله العظمی خویی ، عباس زریاب خویی، محمدامین ریاحی، رحیم نوه سی، ژاله آموزگار، آذر پژوهش ، بهروز وثوقی، ثریا حکمت ،غلام رضا آقازاده ،سپهبد کریم ورهرام ، سید جواد ذاکر اشاره کرد.راه ترانزیتشهرستان خوی با وجود قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم تنها راه مرزی نزدیک به کشور ترکیه است. خوی تنها شهریست که مسافت آن با شهر وان در کشور ترکیه از طریق بازارچه رازی حدود یک ساعت است.در سال ۲۰۰۶ هیتی از طرف کشور ترکیه برای بررسی وضعیت بین راهی دو کشور جلسه‌ای با حضور معاون وزیر و سایر افراد متولی صادرات و واردات استان آذربابجان غربی و افراد منتخب از این شهرستان برگزار نمودند.

به علت اینکه فاصله سایر بازارچه‌ها با وان زیاد است بنابراین کشور ترکیه اعتراض کتبی خود را راجع به این مسئله به مقامات ایران اعلام کرد که چرا رانندگان ما با وجود راه نزدیک مسافتی در حدود ۴:۳۰ ساعت را برای رسیدن به جاده ترانزیتی بین‌المللی طی کرده و ضررهای زیادی را متحمل شوند. در تاریخ 26/01/1390 مرز رازی با حضور وزرای خارجی ایران و ترکیه و مقامات محلی بطور رسمی گشایش یافت

توابع خوی (شهرها و روستاها)

قره ضیاالدین- فیرورق (پره)- ایواوغلی- زورآباد- وار- رازی- بیزنده- بیلوار- پیرکندی- مهلزان- زروان (زارعان)- ویشلق علیا- ویشلق سفلی- باغدرق- قوروق- بدل آباد- پیرموسی- چورس- رهال- پسک- چاوشقلی- دیزج- قطور- رازی- بدلان- قاپولیخ- سیه باز- قریس- قورشاقلو- قره تپه- زری- نوایی- حمزیان- گوهران- سعیدآباد- الند- قزقلعه