شهرستان بَردَسکَن از شهرستان‌های استان خراسان رضوی می‌باشد. مرکز این شهرستان شهر بردسکن است. در سال ۱۳۹۵، این شهرستان تعداد ۷۵٬۶۳۱ نفر جمعیت در ۲۳٬۷۳۲ خانوار داشته‌است.

تقسیمات کشوری

• بخش مرکزی شهرستان بردسکن
  • دهستان کنارشهر
  • دهستان کوهپایه

شهر: بردسکن

• بخش شهرآباد
  • دهستان جلگه
  • دهستان شهرآباد

شهر: شهرآباد

• بخش انابد
  • دهستان درونه
  • دهستان صحرا

شهر: انابد

موقعیت جغرافیایی

شهرستان بردسکن در حاشیه شمالی کویر نمک، بین ۵۶ درجه و ۱۴ دقیقه تا ۵۸ درجه و ۱۵ دقیقه طول و ۳۴ درجه و ۴۲دقیقه عرض جغرافیائی گستردگی دارد. این شهر بخاطر داشتن باغات میوهای فراوان (انگور، انار، انجیرو..) به شهر میوه‌های بهشتی شهرت دارد. شهرستان بردسکن با مساحت تقریبی ۷۶۶۴ کیلومتر مربع واقع بر گستره جغرافیایی استان خراسان رضوی از سمت شمال با شهرستان سبزوار، از شرق با شهرستان خلیل‌آباد، از شمال شرق با کاشمر و از جنوب با طبس در استان خراسان جنوبی و از غرب با شاهرود در استان سمنان محدود بوده و مرکز آن شهر بردسکن در ۵۷ درجه و ۵۷ دقیقه طول و ۳۵درجه و ۱۵ دقیقه عرض جغرافیائی و در فاصله ۲۶۵ کیلومتری جنوب غربی مشهد مقدس قرار دارد. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۹۸۵ متر است و بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای ۳ مرکزی، انابد و شهرآباد، هفت دهستان و سه شهر (بردسکن، انابد و شهرآباد) و ۳۹۳ روستای دارای سکنه و خالی از سکنه می‌باشد.

پیشینه تاریخی و وجه تسمیه

شهرستان بردسکن دارای سوابق تاریخی چندین ساله می‌باشد. برج فیروزآباد از یادگارهای عصر سلجوقیان، برج کشمر مربوط به عهد ایلخانیان و آثار متعدد دیگر شهرستان ازجمله تپه‌های چوپان مربوط به دوهزار سال قبل از میلاد نشان از قدمت منطقه دارد.

اشارات متعدد مک گریگور و دکتر هانری والتربل به راه‌های قدیمی خراسان نشان می‌دهد که بردسکن به لحاظ داشتن راه هموار، آب خوب، آذوقه مناسب و واقع بودن آن بر سر راه تهران، هرات، خواف،ترشیز، طبس و سبزوار از منازل بین راهی محسوب می‌شده‌است و می‌گویند در زمان زرتشتیان در محل فیروزآباد شهری بوده‌است (شهر ترشیز قدیم) که بردسکن مجاور آن قرار داشته و به نام کنار شهر نامیده می‌شده‌است.

نتایج بررسی‌های باستان‌شناسی بر روی تپه‌ها و محوطه‌های باستانی و همچنین شواهدی از آثار فرهنگی حاکی از آن است که منطقه بردسکن در هزاره‌های دوم و اول پیش از میلاد مسکونی و آباد بوده‌است. این ناحیه در قرون و سده‌های گذشته جزیی از سرزمینی به‌شمار می‌رفت که در متون جغرافیایی و تاریخی از آن با نام (ترشیز) یا (طرثیث) یاد شده‌است. ترشیز در نیمه اول سده چهارم هجری از شهرهای تابعه نیشابور محسوب می‌گردید. به شهادت متون تاریخی ناحیه مز بور در سال‌های ۵۲۰ ق و ۶۵۰ ق، توسط سلجوقیان و سپاهیان مغول و بعد از آن نیز آماج حملات بسیار گردید. با طلوع دولت نادر شاه افشار اندکی از تهاجمات افغان‌ها و ترکمن‌ها به این ناحیه فروکش نمود اما این ناآرامی‌ها تا سلسله قاجار نیز ادامه یافت.

دربارهٔ وجه تسمیه نام بردسکن و نام‌هایی که تاکنون به آن اطلاق شده‌است باید گفت این نام‌ها یا به شهری ویژه یا به کل منطقه اطلاق می‌شده‌است. ترتیب زمانی نام بردسکن را پوشت، پشت، بشت، ولایت پشت، طرشیت، ترشیز، بردمسکن، دست برکن، بردسکن و برداسکن گفته‌اند که در مورد هر یک از این نام‌ها نظرات گوناگونی وجود دارد.

در تاریخ بردسکن آمده‌است شهر ترشیز در حین تغییرات بوجود آمده در منطقه به علل گوناگون افول کرد و در فاصله ۱۷ کیلومتری آن شهری جدید شکل گرفت که در ادوار مختلف نام‌های بردسکن، برداسکن، بردمسکن، دست‌برکن، کدوغن، مجدآباد و سرحصار به آن اطلاق می‌شد. منطقه مجدآباد در غرب و منطقه کدوغن در شرق بردسکن، امروزی بردسکن قرار دارد. در منطقه باغ‌های فراوانی به چشم می‌خورد.

• نام بردسکن را می‌توان برگرفته از بَردْ به معنی سرما و مسکن به معنی سامن یا اسکان تلقی کرد. با نگاهی به آب بردسکن که بسیار سرد است و به آب نوبهار معروف است شاید بتوان به این وجه تسمیه نزدیکتر شد؛ بنابراین بردسکن سرزمینی با زمستان‌های سرد و خشک بوده که مردم در آن اسکان یافته‌اند و اگر به وجه تسمیه دیگری بخواهیم اشاره کنیم، این است که بَردْ را به معنای همان سرزمین سرد و خشک بگیریم و اسکن را به معنای آرامش. پس بردسکن به معنی سرزمین سرد و خشک است که مردمش با آرامش در آن ساکن هستند.
• همچنین می‌گویند، در این منطقه چون درختان میوه بسیار بوده‌است به ویژه میوه‌هایی مانند انجیر، انگور و گلابی که با دست و به سختی چیده می‌شوند. مسافرانی که از راه کویر به نیشابور سفر می‌کردند، هنگام گذشتن از این مسیر و دیدن رنج مردم منطقه در چیدن میوه‌ها، اصطلاح بردست کندن را برای آن‌ها به کار می‌بردند یعنی مردمی که میوه‌ها را با دست می‌کندند. در واقع بر به معنی میوه‌است و با ترکیب بَرْ و دست‌کن به مرور، بردسکن شده‌است.
• اما وجه تسمیه دیگری برای بردسکن که با توجه به شواهد و قرائن موجود صحیح تر به نظر می‌رسد این است که: ترشیز یا طریثیث (ترِشیت، به لغت اوستایی یعنی محل دور افتاده) مرکز ولایت قدیمی پشت نیشابور (بست، پشت) بوده‌است و بردسکن به عربی یعنی جای بریده و دور افتاده ترجمه نام ایرانی ترشیز (تر شیت) است، ترشیزی که طبق گفته گای لیسترانج) در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی (در یک منزلی غرب کندر نزدیک دهکده کنونی عبدل‌آباد بوده. می‌دانیم که در همین حوالی اشاره شده شهر بردسکن قرار گرفته‌است که با توجه به معنی لفظی اش یعنی شهر دور افتاده، باید همان شهر دور افتاده ترشیز (محل دوردست) بوده باشد.