تبلیغ خود را اضافه کنید
معرفی شهر گلپایگان
گلپایگان شهری در استان اصفهان در ایران است، که در فاصله ۳۵۱ کیلومتری تهران و ۱۵۶ کیلومتری از شمال غربی اصفهان قرار دارد.
نژاد
مردم این شهر از نژاد آریایی اصیل بوده و یکی از خالص ترین آریایی های ایران می باشند.این مردم از قوم ماد هستند و بر اساس تحقیقات فراوان مورخان و شباهت نام آترپادگان به گلپادگان به اثبات رسیده است که این مردم بازمانده ی آذری هایی هستند که واژگان کمتری وارد زبان آنها که همان زبان خوانساری بوده است شده است. پوشش محلی آنها نیز گواه این نظریه است.
سلسله کوههای مرکزی و رود قبله، که از کوههای اطراف گلپایگان سرچشمه میگیرد، از این شهر میگذرد و مابین شهرهای خوانسار، خمین و میمه جای گرفتهاست.
گلپایگان شهری است با فرهنگ کهن، پرداخته همای دختر بهمن (سمره، چهره آزاد)، از سلسله کیانیان که در اصل نامش، وردپاتکان (سرزمین گلُ سرخ) بودهاست. این شهر که به شهر چهار اقلیم معروف است، از شمال و غرب به کوههای پوشیده از برف، از شرق به بیابان، از جنوب به دشتها و باغها و از شمال شرقی به دشتهای با پوشش گیاهی گسترده منتهی شدهاست. طبیعت این شهر یکی از بکرترین و بدیعترین مناظر طبیعی استان اصفهان است. در طول تایخ یکی از مهمترین وتاثیر گذار ترین شهرهای ایران بوده است و تا قزن چهارده شمسی بسیاری از شهرهای ایران از جمله خوانسار، خمین و محلات جزو شهرستان گلپایگان بوده اند
نامگذاری
نوشتار(های) وابسته: وردپاتکان
گلپایگان را همای دختر بهمن کیانی ساخت و بنام خود سمره خواند که در نخست همای را سمره گفتندی. دخترش آن را تجدید عمارت کرد و گلبادگان یا گربادگان گفت.
گلپایگان از آمیختگی سه واژه (گل - پای - گان) بر پا شدهاست. نام نخست شهر، گردپاذگان بودهاست. (برهان قاطع، ۱۳۶۱، ذیل گلپایگان)، گروهی دیگر نام آغازین آن را گَرپادگان به معنی کوهپایه میدانند. «گَر» در زبان پارسی میانه به معنای کوه است.
در واپسین روزهای ساسانیان و روزهای آغازین اسلام، «گردپادگان» خوانده میشد و تازیکان معرب نموده «جرباذکان» نامیدهاند. (معجم البلدان یاقوت دیده شود). سپس از روی قاعده دیگری که آن نیز در زبانشناسی ایران معروف است، را و دال تبدیل به لام گشته و کلمه گارد مبدل بگال و سپس مبدل بگول و سپس مبدل به گل شده و بالاخره وردپاتکان و گلپایگان، شده یعنی شهر گلباد، و چنانکه گفتیم گلباد از نامهای معروف ایرانی بودهاست.
سپیده سحر و طبیعت گلپایگان
برخی گفتهاند در اصل «ورتپاتکان» به معنی شهر یا سرزمین ورتپات بوده که یکی از نامهای ایران نیز میباشد. سپس با گذشت زمان وردپاتکان، «وردپاذکان»، «گردپاذکان»، «گلپادگان» و سرانجام «گلپایگان» شدهاست. ورد، به معنی گل سرخ است و در نتیجه تغییراتی که از روی قواعد زبان شناختی در آن روی داده، واژه ورد تبدیل به «گل» شدهاست. پات از مصدر پاییدن، به معنی نگاهبانی کردن است و «وردپات» گل نگاهدار معنی میدهد.
پات پس از مدتی «پاذ» و سرانجام دگرگون به «پای» شدهاست. واژه «کان» که سپس «گان» گردیده در آخر نام شهرها و آبادیهای بسیاری چون اردکان، زنگان، ارزنگان و ارزنکان… آمدهاست.
بنابر روایت دیگری، نام قدیم گلپایگان «چهرزادگان» بودهاست. زیر مؤسس آن چهرزاد(هما) نام داشت.
آب و هوا
آب وهوای گلپایگان متغیر و دارای زمستانهای سرد با حداقل حرارت ۲۱- درجه و تابستانهای گرم و خشک است که حداکثر حرارت آن تا۵/۳۷+ درجه میرسد. بارندگی غالباً در زمستان و میزان آن حدود ۳۰۰ میلیمتر است. گلپایگان از مناطق کوهستانی است. دشت گلپایگان، وسیع و آب آن از رودخانه و قنات و چشمه و منابع آبهای زیرزمینی تأمین میگردد. کوهستانهای پوشیده از مراتع و رودخانههای منطقه چشمانداز طبیعی زیبایی به وجود میآورند. سلسله جبال مرکزی ایران از این شهرستان میگذرد.
پوشش گیاهی
پوشش گیاهی درمناطق کوهستانی استپ کوهی همراه باانواع گون و به ویژه «کتیرا» است که مصرف صنعتی و بهداشتی دارد و به خارج از کشور هم صادر میشود.
استپ کوهی از غرب به شرق کاهش مییابد از این رو منطقه غرب که دارای پوشش گیاهی بهتر و آب بیشتر است، محل پرورش گوسفند و گله داری است. گیاهان خودرو مانند مُک کو (شیرین بیان) که ریشه آنها استفاده داروئی دارد، گل گاو زبان، شاتره، کاسنی، تره کوهی، چندال، مرزنجوش، دینارو (که بسیار خوش عطر و بو است)، شوید کوهی، پافغلاق، ریش قازی، شنگه، جوقاسم، گوش بره، خاکشیر، مرزنگوش، بارهنگ (بالنگ)، بابونه، بالنگو، قدامه، کرچک،... همه برای مردم شهر آشنا است.
در گلپایگان گندم، جو، پنبه، چغندر قند، تنباکو، شبدر، یونجه، سبزیهای خوردنی، صیفی جات، آلو، زالزالک، سیب، هلو، آلوچه، گیلاس، آلبالو، زردآلو، مو (انگور از همه رقم: کشمش، عسکری، شآاونی (شاهونی)، مونقّا، ریش بابا…)، همه عمل میآید.
درختان قابل رویش گلپایگان عبارتند از: چنار، صنوبر، وهنو، بید مشک، عناّب، بادام کوهی، انجیر وحشی، سنجد، زبان گنجشک، بلوط، انجیر وحشی، نارون، توت، کاج، سپیدار، و درختان میوه (سیب، گلابی، زردآلو، بادام و گردو و…).
جغرافیا
گلپایگان از طرف شمال به خمین (کمره) و قسمت کوچکی از مغرب به کوههای بختیاری و الیگودرز و از طرف جنوب به خوانسار و کوههای بختیاری و از طرف مشرق به میمه و کوه شیخ احمد و کوه سرخ و کوه صالح پیغمبر و ماهور گل گله و بیشه و از طرف جنوب شرقی به نجف آباد محدود است.
ارتفاع آن از سطح دریا ۱۸۱۸ متر است. (مبنای ارتفاع = سطح متوسط آب خلیج فارس در منطقه فاو که مبنای مسطحات اروپائی میباشد)
تغییر شکل سطح زمین در دشت گلپایگان که برداشت بیرویه آب زیرزمینی یکی از عوامل اصلی آن است، دارد خودش را نشان میدهد. فرونشست زمین میتواند باعث آسیبهای جبرانناپذیری به ساختمانها، چاهها، زمینهای کشاورزی و شریانهای حیاتی گردد. فرونشست زمین، یکی از پدیدههای زمینشناسی است که در اثر زیاده رویهای آدمی در بسیاری از نقاط جهان از جمله در گلپایگان، در حال وقوع است.
گلپایگان بر سر مسیر ارتباطی همدان - اراک به اصفهان و همچنین مسیر کرمانشاه - اراک به اصفهان قرار گرفتهاست.
روستاهای گلپایگان بر اساس بانک جامع روستاهای کشوربدین شرح است:
آرجان، اسفاجرد، اسفرنجان، تیکن، دُرّ، درب امامزاده ابراهیم، دستجرده، دم آسمان، رباط سرخ علیا، رباط قالقان، رباط محمود، رباط ملکی، رکابدار، زرنجان، سراور، سعیدآباد، شادگان، شرکت سهامی زراعی، شیدآباد، ضامن آباد، علیآباد، غرقه، فاویان، فرج آباد، فقستان، قالقان، قرغن، کلوچان، کوچری، مزرعه، ملازجان، نیوان سوق، نیوان نار، وانشان، هنده
شهرهای دیگر در گلپایگان:
گوگد
گلشهر
ارتفاعات شهرستان گلپایگان
نوشتار اصلی: ارتفاعات شهرستان گلپایگان
ارتفاعات شهرستان گلپایگان که دنباله شرقی سلسله جبال زاگرس و غالباً از کوههای اطراف اصفهان جدا شده، متعلق به دوران دوم زمینشناسی بوده و به صورت چندین رشته موازی از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد مییابد. بلندترین قله این شهرستان کوه ویلو در روستای هنده به ارتفاع ۳۲۷۸ متر از سطح دریاهای آزاد است. دومین قله مرتفع شهرستان کوه صالح پیغمبر که زیارت گاه نیز بر قله آن است میباشد.